Werkavonden

Elke woensdagavond van 19.30 uur tot 23.00 uur in de werkruimte van Helinium in ons onderkomen in de Waalstraat 100a – 3131 CS Vlaardingen

De werkavonden op woensdag zijn weer hervat. Iedereen is van harte welkom vanaf 19.30 uur in onze werkruimte. De werkruimte is gelegen aan de Waalstraat 100a, tweede étage boven de bibliotheek. Ingang achter het beeld.

 

Dagje uit met Masamuda

… en Helinium mag meewandelen in de Rhoonse en Carnisse Grienden.

Op het middeleeuwse erf van Masamuda zijn we een paar jaar geleden begonnen met de aanleg van een griend. Op den duur zal het griend wilgenhout leveren om mee te bouwen: te vlechten en te binden bijvoorbeeld. Op zo’n manier worden we meer zelfvoorzienend en zijn we minder afhankelijk van hout dat we van buitenaf moeten aanvoeren. We zullen genoeg constructiehout nodig hebben in de toekomst. Behalve leverancier van grondstoffen is het griend natuurlijk ook een mooi landschapselement op het erf.

Het leek ons leuk om met Masamuda een wandeling door de Rhoonse en Carnissegrienden te bezoeken om te kijken hoe zo’n griendlandschap er in het echt uitziet. Dat doen we op zaterdag 6 april 2024. We verzamelen om 10.00 uur bij Abel. Grand Café Restaurant – Albrandswaardsedijk 194 – 3172 XB Poortugaal. We starten met een kop koffie/thee en maken daarna een wandeling van een kilometer of zeven. Rond 13.00 uur zijn we weer thuis. Trek vooral stevig (modder/waterdicht) schoeisel aan, de grienden kunnen nat zijn door regen, maar ook door de eb- en vloedwerking in het gebied.

In Nederland komen zowel binnendijkse als buitendijkse grienden voor. Een deel van de buitendijkse grienden staat onder invloed van eb en vloed. Dit zijn de getijdengrienden. Zo’n 97 procent van de getijdengrienden in Nederland ligt langs de Oude Maas: de Rhoonse en Carnisse Grienden.

Van nature groeiden op de buitendijkse gronden riet, biezen en wilgen. De mens zag hierin snel een broodwinning. Riet werd gebruikt voor dakbedekking, biezen voor stoelenmatterijen en wilgenhout voor dijkbouw en mandenvlechterijen. In de loop van de tijd werden de grienden op eenvoudige wijze in cultuur gebracht om een hogere opbrengst te krijgen. De meeste grienden langs de Oude Maas zijn aangelegd tussen 1778 en 1883.

Om de invloed van eb en vloed terug te dringen werden bij de aanleg van grienden greppels gegraven en kaden (lanings) opgeworpen. Op de akkers die zo ontstonden werden vooral wilgen ingeplant. Daarnaast komen ook elzen in de grienden voor. In de Rhoonse en Carnisse Grienden groeien ongeveer 15 verschillende soorten wilgensoorten en hun bastaarden, waaronder de Duitse dot, de Schietwilg, het Belgisch Rood en de Grauwe Wilg.

Er zijn twee soorten grienden: snijgrienden en hakgrienden. In de snijgrienden worden de twijgen van de wilgen (tenen) elk jaar gesneden. Ze dienen als grondstof voor het maken van manden en dergelijke Aangezien de vraag naar dit soort producten sterk is gedaald en de tenen geen handelswaarde meer bezitten, zijn de snijgrienden nagenoeg verdwenen. Op een klein perceel worden ze in de Rhoonse Grienden nog behouden om het rijshout (takken en twijgen van wilgen) uit de hakgrienden tot bossen bijeen te binden. In de hakgrienden worden de twijgen in een 3-jarige cyclus gehakt in de periode oktober – november tot half april. De tenen zijn dan al te dik om te worden gesneden. Het gehakte rijshout wordt nu voornamelijk gebruikt voor zinkstukken, geluidsschermen en oeverbeschoeiingen. De Rhoonse en (een deel van) de Carnisse Grienden zijn hakgrienden dat niet meer in cultuur is en heeft een ruiger en natuurlijker uiterlijk.

Als je meegaat, meld je dan even aan voor zaterdag 30 maart 2024 bij Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl). Geef aan of je een auto hebt, wilt rijden en eventueel passagiers mee wilt nemen. Jurrien coördineert dan een en ander. Locatie vertrek en tijdstip vertrek worden nog bepaald.

Video-avond

Uit het Helinium-archief en andere bronnen zullen door Helinium leden dvd/video-films worden vertoond.

Datum Woensdag 10 april 2024

Tijd 20.00 uur

Plaats Archeologisch en Bouwhistorisch Depot Vlaardingen

Waalstraat 100a

3131 CS Vlaardingen

Informatie jurrienmoree@xs4all.nl (Jurrien Moree)

Excursie

Met Helinium op zaterdag 13 april op reis door de tijd in het Westland. ’s Ochtends bezoeken we onder leiding van Helinium-lid Hans van der Donck het Westlands Schaatsmuseum in ’s-Gravenzande, ‘s middags rijden we naar De Lier, voor een bezichtiging van Museum De Timmerwerf.

In het Westlands Schaatsmuseum krijgen we eerst een lezing – demonstratie over hoe schaatsers zich kleden bij lange toertochten en schaatswedestrijden in de ijzige kou. Daarna bezoeken we de tentoonstelling waarbij een en ander wordt uitgelegd.

Momenteel wordt in het museum ook een overzicht gegeven van Nederlandse schaatsers en schaatssters die ooit Wereldkampioen of Europees kampioen op de schaats zijn geworden. En dat zijn er veel, maar hoeveel? In deze expositie krijgen we het antwoord en het zal ons verbazen! Van al deze wereldtoppers worden hun prestaties met foto’s en tekst in herinnering gebracht. Voor de ouderen een opfrissing van het geheugen en voor jongeren de gelegenheid om de prestaties van de huidige generatie wereldtoppers te bewonderen. Van Jaap Eden tot Antoinette de Jong; ze komen allemaal aan bod, of het nu als allround kampioen, afstandskampioen, shorttrackkampioen of als lid van een achtervolgingsploeg of teamsprint is. In het museum drinken we koffie en thee.

Westlands Schaatsmuseum – Parallelweg 43 – 2691 JN ’s-Gravenzande.

Tussen de middag eten we een hapje in ’s-Gravenzande of De Lier.

Museum De Timmerwerf is gehuisvest in een eeuwenoud pand in De Lier, waarin sinds 1642 onafgebroken een timmerzaak is geweest. Na de restauratie in 1999 was de bestemming van het gerestaureerde pand duidelijk: een timmermuseum!

De werkplaats is zoveel mogelijk intact gelaten, waardoor het voor de bezoeker lijkt of de timmerman even weg is. Op de voorzolder wordt de bezoeker door een klank- en lichtshow rondgeleid langs oude gereedschappen. Die werden gebruikt bij de molenbouw en het werk voor boeren en burgers.

De achterliggende woning met woonkamer, keuken en bijkeuken is in de stijl van 1900 ingericht. In de entreehal en op de grote zolder boven de woning zijn wisselexposities te zien.

– oud pand schrijnwerkersplaat, houtdraaien, bij de Lee.

Museum De Timmerwerf – Hoofdstraat 63 – 2678 CG De Lier

Als je meegaat, meld je dan even aan voor zaterdag 6 april 2024 bij – uitsluitend – Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl). Dan kunnen we voor voldoende (auto)vervoer zorgen.

Datum Zaterdag 13 april 2024

Vertrektijd 10.30 uur

Plaats Nader te bepalen

Aanmelden Voor zaterdag 6 april 2024 bij Jurrien Moree

Informatie Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl).

Dagje uit met Masamuda

… op zoek naar meekrap en nog veel meer in Museumboerderij Goemanszorg in Dreischor op zaterdag 20 april 2024.

Al een paar jaar hebben we op het middeleeuwse erf gewassen staan die kleurstoffen leveren om bijvoorbeeld wol te verven. Tot nu toe hebben we de verfplanten nooit als zodanig gebruikt, maar daar komt nu verandering in. We gaan dit jaar onder andere met meekrap aan de slag. Van deze plant worden de wortels gebruikt om een rode kleurstof te maken. Hoe ouder de plant hoe intenser de kleur rood wordt. Vier jaar geleden hebben we meekrap aangeplant. Nu is het tijd om een deel van de wortels te oogsten, te bewerken en ermee te verven.

Om onze kennis over meekrap te vergroten en om optimale verfresultaten te halen bezoeken we als voorbereiding Museumboerderij & Museumcafé Goemanszorg in Dreischor. Natuurlijk staan we ook open over informatie over andere gebruiksgewassen in het museum: vlas om mee te spinnen en te weven, andere verfgewassen, voedselgewassen en dergelijke.

Museumboerderij Goemanszorg bevindt zich net buiten de ring in Dreischor. De voormalige schuur is omgebouwd tot een ruime expositiezaal met wisselende tentoonstellingen. De huidige expositie ‘Land(bouw) in beweging’ biedt meer aandacht aan de ontwikkeling van het eiland Schouwen-Duiveland, waar land ingepolderd werd, verdronk en weer terug gewonnen werd. Terwijl het eiland als gebied goede tijden doormaakte, beleefden landarbeiders bittere armoede. Waar het trekpaard eerst onmisbaar leek, werd het door de loop van de jaren steeds meer vervangen voor de tractor. Verleden, heden en toekomst van landbouw. Op de zolder van de schuur vinden we een grote verzameling werktuigen. Hier zien we hoe vroeger in en om een Zeeuwse boerderij werd geleefd en gewerkt.

Na het museumbezoek maken we nog een wandelingetje in het leuke dorpje Dreischor.

 

De wortels van meekrap leveren een rode kleurstof.

Museumboerderij & Museumcafé Goemanszorg gaat zaterdags om 11.00 uur open. We verzamelen op dat tijdstip 11.00 uur bij het museum – Molenweg 3 – 4315 CE Dreischor.

Als je meegaat, meld je dan even aan voor zaterdag 13 april 2024 bij – Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl). Geef aan of je een auto hebt, wilt rijden en eventueel passagiers mee wilt nemen. Jurrien coördineert dan een en ander. Locatie vertrek en tijdstip vertrek worden nog bepaald.

Gemma heeft de verdere contacten met het museum gelegd, zij heeft meer informatie over het dagje uit.

Excursie

Met Helinium op reis door de tijd naar Tongeren. Met de auto bezoeken we op zaterdag 18 mei 2024 het Gallo-Romeins Museum in Tongeren om daar de tentoonstelling ‘De oudheid in kleur’ te zien.

We kennen ze vast wel, de witmarmeren beelden uit de klassieke oudheid. Maar wist je dat de oude Grieken en Romeinen ze kleurrijk beschilderden? En dat van kop tot teen. In deze fascinerende expo ervaren we hoe hun beeldhouwwerken er écht uitzagen.

Niet wit maar gekleurd

Hoe werden witmarmeren beeldhouwwerken in de klassieke oudheid beschilderd? De Duitse archeoloog prof. dr. Vinzenz Brinkmann doet er al jarenlang onderzoek naar. Samen met zijn echtgenote, dr. Ulrike Koch-Brinkmann, maakte hij tientallen reconstructies, op ware grootte en trouw aan de technieken van toen. De kleurrijke beelden van keizers, goden en mythologische figuren reizen de wereld rond. Honderdduizenden mensen raakten er al door in de ban. Nu zijn ze te zien in Tongeren.

Een meeslepende ervaring

Een video-installatie voert je mee de expo in. Je ontdekt hoe vaak we die witmarmeren sculpturen tegenkomen. In musea, maar ook in tuinen, films en strips.

Even verderop zie je drie levensgrote, authentieke standbeelden. De topstukken staan krachtig opgesteld in een witglanzende ruimte. Er zijn sfeervolle filmbeelden van een marmergroeve nabij Carrara, in Italië, te zien.

In een andere zaal waan je je op de binnenplaats van een woning in het oude Griekenland. Centraal staat een standbeeld van een jonge vrouw, beschilderd in dromerige pastelkleuren. Projecties zorgen voor een spel van licht en donker.

Leerrijke ontdekkingstocht

Het parcours door de expositie is duidelijk. Teksten zijn kort en helder.

In video’s zie je hoe de oude Grieken en Romeinen hun sculpturen maakten, van het kap- en vijlwerk tot het beschilderen. In de vitrines liggen tal van authentieke werktuigen. Ook leer je bij over de pigmenten – oker, loodwit, Egyptisch blauw – die kunstenaars toen gebruikten.

Via een audiotourapparaat krijg je extra uitleg over de betekenis die de beelden hadden in de klassieke oudheid. Schermen geven je een inkijk in hun opgravingsgeschiedenis, in het wetenschappelijk onderzoek en in de reconstructietechnieken.

Aangrijpende beelden … in brons

Eén van de hoogtepunten van de tentoonstelling zijn de reconstructies van enkele beroemde bronzen sculpturen: twee oud-Griekse krijgers en een beeldenpaar dat bekendstaat als ‘de Bokser en de Prins’. Ook die bronzen sculpturen zagen er in de klassieke oudheid gekleurder uit dan je denkt. Edelstenen dienden als ogen, terwijl lippen, tepels en wimpers werden afgewerkt met koper, tanden met zilver. Ze zijn minstens even verrassend als de kleurrijke beelden in marmer.

Gallo-Romeins Museum – Kielenstraat 15, 3700 Tongeren, België

Als je meegaat, meld je dan even aan voor zaterdag 11 mei 2024 bij – uitsluitend – Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl). Dan kunnen we voor voldoende (auto)vervoer zorgen.

Datum Zaterdag 18 mei 2024

Vertrektijd Rond 09.00 uur

Plaats Nader te bepalen

Aanmelden Voor zaterdag 11 mei 2024 bij Jurrien Moree

Informatie Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl).

 

Nationale Archeologiedagen

Op vrijdag 14, zaterdag 15 en zondag 16 juni 2024 vinden de Nationale Archeologiedagen plaats. In dit weekeind wordt het verleden met honderden activiteiten door het hele land tot leven gebracht.

Datum Zaterdag 15 juni 2024

Tijd Overdag

Locatie Rotterdam: Centrale Bibliotheek

Informatie https://www.archeologiedagen.nl/

Datum Zaterdag 15 en zondag 16 juni 2024

Tijd Overdag

Locatie Vlaardingen: Masamuda

Informatie https://www.archeologiedagen.nl/

 

Helinium-66-jaar-en-midzomer-feest (barbecue)

De Helinium barbecue blijft een traditie! Zaterdag 22 juni 2024 is het weer zover. Meld u zich aan bij Hilde van Wensveen vóór zaterdag 15 juni 2024.

Datum Zaterdag 22 juni 2024

Tijd 18.00 uur

Plaats Educatief Archeologisch Erf

Klokbekerpad geen nummer (nabij de Watersportweg)

3138 HH Vlaardingen

Informatie 06-3109 8315 of hildevanwensveen113@gmail.com (Hilde van Wensveen)

Dagje uit met Masamuda

… en Helinium mag mee naar Terra Maris – hét museum voor natuur en landschap van Zeeland – in Oostkapelle op 6 juli 2024.

Terra Maris, letterlijk land van de zee, is hét museum voor natuur en landschap van Zeeland. Een paar geleden kreeg Masamuda van Terra Maris meekrap om aan te planten op het middeleeuwse erf. Met de wortels van meekrap kan een rode kleurstof worden gemaakt om wol te verven. Dit jaar gaan we er voor het eerst mee aan de slag.

Terra Maris bestaat uit twee delen. In het binnenmuseum worden in een afwisselende tentoonstelling de verhalen verteld over de Zeeuwse natuur en de verschillende Zeeuwse landschappen, de geschiedenis ervan en de rol van de mens daarin. Buiten, in de landschapstuin zijn die landschappen nagebouwd: akkers, kwelders, duinen en nog meer. Ook is er een gereconstrueerd mottekasteel op een authentieke vliedberg te bewonderen.

Het museum is gevestigd in de voormalige orangerie van kasteel Westhove, dat gelegen is in het prachtige natuurgebied De Manteling op Walcheren, tussen Oostkapelle en Domburg, op zo’n 750 meter van de zee. Na het museumbezoek kunnen we dus nog een mooie wandeling door de duinen naar de zee maken.

 

Terra Maris gaat zaterdags om 10.00 uur open. We verzamelen op dat tijdstip 10.00 uur bij het museum – Duinvlietweg 6 – 4356 ND Oostkapelle.

Als je meegaat, meld je dan even aan voor zaterdag 29 juni 2024 bij – uitsluitend – Jurrien Moree (jurrienmoree@xs4all.nl). Geef aan of je een auto hebt, wilt rijden en eventueel passagiers mee wilt nemen. Jurrien coördineert dan een en ander. Locatie vertrek en tijdstip vertrek worden nog bepaald.

Excursie

Met Helinium op reis door de tijd naar het Gruuthusemuseum in Brugge.

Daar is naast de reguliere tentoonstellingen tot en met 27 oktober 2024 de tentoonstelling Brugge in het jaar 1000 te zien.

Brugge – het Venetië van het Noorden, het New York aan de Noordzee – is vooral bekend als bruisende handelsmetropool in de late middeleeuwen. Maar, het uitzonderlijke succes van deze stad kwam niet uit de lucht vallen. Archeologen en historici zien het jaar 1000 als een scharniermoment in de geschiedenis van de stad. Alle elementen voor de latere bloeiperiode zijn dan aanwezig: de graaf, de kerk, ambachten, handel en een unieke plaats in het landschap. ‘Verhalen uit de ondergrond’ neemt je mee naar die cruciale, maar vaak onderbelichte periode.

De expo toont de belangrijkste archeologische sites in en rond de stad en brengt een collectie topvondsten uit de regio samen. Reis mee van de burcht van de graaf tot bij de schapenboeren in de kustvlakte. Van de velden op de arme zandgronden tot de eerste handelscontacten met Scandinavië… Vondsten als walvisbot, schaatsen, juwelen en een berenschedel brengen de verhalen tot leven. Maar, nog steeds zijn er vragen waarover de wetenschappers zich het hoofd breken.

Gekeken wordt nog naar de mogelijkheid om het uitje uit te bouwen tot een mini excursie. Genoeg dingen te beleven die kant op.

Datum: nog nader te bepalen

Vertrektijd: 10.30 uur

Plaats: Nader te bepalen

Aanmelden informatie: bij Jurrien Moree 010 – 460 47 37 (Jurrien Moree)